özsermaye karlılığı

ne demiştik, özsermaye karlılığı = şirketin net karı / özsermayesi.

peki özsermaye nedir? konuya yeni giriş yapanlar için tekrar açıklamak gerekirse;

şirketin varlıklarından toplam borçların çıkarılması ile bulunan değerdir. şirketin varlıkları (bilançonun solu) içinde, binaları, arsaları, makineleri, nakit parası vb herşey dahildir. borçları ise adı üstünde borçlarıdır. anlaşılması için örnek vermek gerekirse;

Ahmet Bey'in 100 bin tl değerinde bir evi, 50 bin tl değerinde bir arabası, bankada 50 bin tl mevduatı ve toplam 50 bin tl tutarında muhtelif ev eşyası,giysisi vb vardır. Buna mukabil, 50 bin tl geri ödemesi bulunan morgage kredisi ve kredi kartlarında ödenecek toplam 10 bin tl taksitleri vardır. bu durumda;



Ahmet beyin Varlıkları:

100 ev + 50 araba + 50 mevduat + 50 muhtelif eşya olmak üzere = 250 bin tl toplam varlıklarıdır.

Ahmet Bey'in borçları :

50 morgage + 10 kredi kartı olmak üzere = 60 bin tl toplam borçlardır.

bu durumda ahmet bey'in özsermayesi 250 bin tl (varlıklar) - 60 bin tl (borçlar) = 190 bin tl dir.

isteyen herkes, gerekli değerlemeleri yapmak koşulu ile (misal evdeki 2 yıllık pantolon da bir varlıktır ama değerlemesi muğlaktır) kendi özsermayesini çıkarabilir.

ayrıca özsermaye, yine sıklıkla duyduğumuz defter değeri dediğimiz terimle aynı şeydir. yani defter değeri = özsermaye .


özsermaye karlılığı, oldukça önemli bir rasyo olmasına rağmen, sadece özsermaye karlılığına bakmak çok yanıltıcı da olabilir. özsermaye karlılığının yüksek olması kesinlikle istenen birşeydir. ancak bu rasyonun nasıl aldatıcı olabileceğini, daha doğrusu diğer bir ''ucuzluk'' göstergesi olan pd/dd rasyosu ile nasıl bir paradoks oluşturabileceğini göreceğiz.

özsermaye karlılığının mevduat faizinin üzerinde olması beklendiği sıklıkla söylenir. bundaki mantık da şudur; şirket tüm varlıklarını satıp mevduata yatırsa risksiz olarak kazanacağı paranın fazlasını, faaliyet halindeyken kazanabilmelidir ki, ortaklarının (veya sermayedarlarının) parasını riske atmasının bir primi olsun. bunu matematize etmek gerekirse, özsermaye karlılığı yüzdesinin mevduat faizinden farkı, yatırımcıların aldığı riskin karşılığıdır. 

Ancak bu beklenti bir teoremden ibarettir aslında. Çünkü özsermayeyi oluşturan kalemler, bugünden yarına paraya çevirebileceğiniz kalemler değildir. ayrıca özsermayeyi oluşturan kalemlerin bir kısmı, satışa konu olamayacak, satışa çıkarılsa alıcısı çıkmayacak kalemlerdir. sonuçta bir değerdir ama piyasası yoktur. ,Yukarıdaki Ahmet bey örneğine dönersek, ahmet bey gidip en kaliteli markadan örneğin 250 liraya bir iç çamaşırı (veya diş fırçası, hijyenik olması açısından) almış olsun. bu ahmet bey'in maddi duran varlığıdır. bir özsermaye kalemidir. ancak aldığından 1 ay sonra satmaya kalksa, bunun piyasa değeri 0 liradır. çünkü kullanılmış bir iç çamaşırı yada diş fırçasını almak isteyen çıkmaz. Dolayısı ile eğer illa özsermaye karlılığı kıstas alınacaksa, bu varlıkların nakite çevrilebilirliği, ve çevrilirse ne kadar nakit edeceği hesaplamalıdır. (sn alloffs'un topiğinde bu konuda bir formülüzasyon var, likitide değeri gibi bir şey) elde edilen bu likitide değerine göre bir karlılık rasyosu, daha somut bir veri olacaktır