Bir hisseden
zarar etmek ayıp değildir. Bu, herkesin başına gelir. Ayıp olan şey bir
kuruluşla ilgili temel verilerin olumsuz olduğunu bile bile hisselerini elde
tutmak, hatta daha fazla almak. Bana zarar getiren kuruluşların sayısı
fiyatları 10 katına çıkan hisselerin sayısından daha fazladır, ama ben bu
kuruluşlar birer birer iflas ederken hisselerini
çoktan elden çıkarmıştım
X hissesi
sallantıda olunca 40 dan 20 ye düşerken satmıştım. Çoğu k,şi bana fırsat
olduğunu söylüyorlardı. 10 a 4 e düştü. Bana mutlaka hisse almam
gerektiğini konusunda ısrar ediyorlardı. Kendi kendime, bir hisse için ne kadar
para ödersen öde, değeri 0 a düşünce yüzde 100
zarar etmiş olursun diye düşündüm. Ve bütün tavsiyelere kulak tıkadım.
* Bu
hisseler borsaya ilk sunulduklarında yoğun ilgi görmüşlerdi ancak bu ilgi fazla
uzun ömürlü olmamıştı. Beklentiler o kadar yüksekti ki hisselerin o kadar kar
getirebilmesine imkan yoktu ve kısa süre içinde yatırımcıların çoğu hisse
senetlerini satmışlardı. Sonra unutmuşlardı.
*Sigorta
sektörüne teşvik verilirken yatırımcılar yakında
gerçekleşecek kazanç artışı ile hiç ilgilenmiyorlar, son derece düşük olan o
günkü kazanca bakıyorlardı.
*Bu şirket
araç üreticilerine ve tamirhanelere cam, kablo, ayna ,emniyet kemeri,
civata ve hidrolik sistemleri satmaktadır. Bu işletme mezunlarını uyutacak kadar sıkıcı malzemelerdir
* X hissesi
sorun yaşıyordu ve 34lira idi hisse başına 34 lira nakiti vardı. Fabrikaları yan kuruluşları bedava alıyordunuz
*5 dolara
alıp 10 dolara sattım sonra 70dolar olan x şirketi. Birkaç ay tutuğum
hisse senetlerini satmayarak daha fazla beklemem gerektiğini görüyorum. Bu da
hisselere körü körüne bağlılık değil, durumları
gittikçe düzelen kuruluşlara şans tanımak olarak yorumlanmalıdır. (adel)
* Eger
birileri fiyatı 10 a 50 ye katlayan bir hissenin daha fazla büyüyemiyeceğini
söylerse çıkarıp wall mart grafiğini gösterin. Wall mart hisseleri çok artsada
ülkenin sadece %15inde vardı ve daha %85 büyüme potansiyeli vardı.
* Döngüsel
şirketler
Aluminyum,
kağıt, çelik, otomobil, kimyasal maddeler ve ucak üreticileri ekonomik canlılık
durgunluğa doğru yükselip inmesi herkesin bildiği düzendir. Genelde hisselerin
F/K oranının düşük oluşu olumlu algılanır, ancak bu döngüseller için böyle
değildir. Döngüsellerin F/K oranları düştüğü zaman genellikle şirketlerin
dönemlerinin sonuna geldiğini gösteriri. Bunun tersine, çoğu hisse için olumsuz
algılanan yüksek F/K oranı döngüseller için iyi haber demektir, bu şirketin en
durgun dönemlerini geride bıraktığı ve yakında işlerin canlanmaya başlayacağı,
kazançların analistlerin beklentilerini aşacağını ve fon yöneticilerin
hisselere hücum edeceğini gösterir. Yani hisse fiyatı yükselecektir. En büyük
tehlike fazla erken almak ve sonra da umudunu yitirerek hisseleri satmaktır.
Hisse fiyatı düşük ancak bilançosu sağlam bir döngüsel şirketin eninde sonunda
tekrar değerlenmesi kaçınılmazdır. Döngüsel bir şirkette sorulacak en önemli
soru şirket bilançosunun bir sonraki durgunluk dönemini atlatabilecek kadar
sağlam olup olmadığıdır.
Döngüsel x
şirketi 90da 23-36 dolara satıldı geliri 6.5 dolardı yani F/k 3.5-5.5
arasındaydı. Kazanç 3.9 dolara düştü hisse fiyatı 39 dolardan 26 dolara düştü.
Daha fazla düşmemesi yatırımcıların uzun vadede durumunun düzeleceğini
düşünmelerinden olabilirdi. Ya da belki döngüsel yatırımcıları yeni döngüyü
başlatmakta acele etmekteydiler.
Döngüsel
şirketlerde çok fazla kalırsanız karınızı kaybedersiniz. Döngüsel şirketleri
zamanında satmasını bilmek çok önemlidir Ekonomik hareketlenme döneminin
ortasına geldiğimizi, yeni araba almak isteyenlerin çoktan alımlarını
yaptıklarını düşünmeye başlamıştım. Benim araştırmalarım otomobil firmalarını
inceleyen analistlerin gelecekte kazançların yükselmeye devam edeceği ile
ilgili tahminlerinin biraz iyimser olduğunu gösteriyordu. Pörtföyümdeki araba
firmalarını azalttım. Chrysler bir hissenin iyiden kötüye ne kadar hızlı
kayabileceğine mükemmel bir örnek 4,66 kazanç, 1 yıl sonra 4 lira kazanç
beklenmekteydi. Ne var ki 1 yıl sonra sadece 1 lira kazanabildi. 2 yıl sonra 30
kuruş 3. Yılda zarara girdi. Ben hissenin sonunun böyle olacağını önceden
tahmin ettiğim için çoktan satmıştım.
*10 yada 2
yıl önce aldığınız bir hisse tekrar almaya değer olabilir. Eski hisselerle
bağımı koparmamak için yanımda taşıdığım kalın defterimi bu hisselerin 3 aylık
ve yıllık raporlarında belirtilen önemli noktaları ve hisseleri alıp satmamın
nedenini kaydederim
* Bu
bilançoda bakarken toplam sermayenin %31’i oranında borç olduğunu gördüm. Bu da
beni rahatsız etti. Hemen defterimin bir köşesine not ettim.
* Araştırma
yaparken bahçe malzemelerinin konut piyasasındaki canlanmadan en az avize ve
bulaşık rafı dükkânları kadar yararlanacağı kafama dank etti.
* Kötü
sanayideki iyi kuruluşların birkaç orak noktası vardır. Bunların işletme
masrafları son derece düşüktür ve yöneticilerine de tasarrufa özendirirler. Bu kuruluşlar borçtan kaçarlar. Şirket içi kast
sistemi oluşturmayı reddederler. İşçileri
yüksek maaş alır ve şirketin geleceğinden çıkarları vardır. Bulundukları
sanayide daha büyük ve şirketlerin gözden kaçırdığı özel uzmanlık alanları yani
nişler bulunur. Hızlı büyüyen sanayilerdeki şirketlerden de daha büyük bir
hızla büyürler. Gösterişli yönetim kurulu salonları, astronomik yönetici
maaşları, orta ve alt kademelerde moral
bozukluğu ve vasat performans el ele giden unsurlardır. Aynı şey
bu durumun tersi içinde geçerlidir. Şatafatsız yönetim kurulu salonları,
mantıklı ölçülerde yönetici maaşları, motivasyonu yüksek orta ve alt kademe
maaşı ve düşük borçlanma genellikle
beraberinde mükemmel bir performans getirir.
* yıllık
raporunda en az rekli fotograf bulunan şirkete yatırım yapın.
* Şirketin
avantajı sıfır broç ve düşük sermaye harcamasıydı. Neden düştüğünü araştırdım.
* Faizler temettü oranları %6 aşıyorsa bekle
yada çık.
* X
şirketinin F>/k oranı 20 idi ben senede %25 büyüyen bir şirkete vermeye
razıydım
* Ben karlı
şirketleri aramayı taşların altında solucan aramaya benzetirim, eğer 10 taş
kaldırırsanız bir solucan bulursunuz. Eğer 20 taş kaldırırsanız iki tane
bulursunuz
*
Sahiplerinin tamahı(fazla hızlı yayılan başarısızlığa mahkum bir çok kurlulş
gördüm ben.
* Bir
hissenin umulandan daha başarılı olabilmesi için şirketin hak ettiği ilgiyi
görmemesi gerekir. İlgi görüyorsa zaten yüksek fiyattan alıcı bulacaktır.
Borsadaki yaygıun kanı sizinkinden farklıysa gelişmeleri sürekli izlmek
gereksiz yere iyimser davranmadığınızdan emişn olmalısınız. Eski x şirketi
insalarda öyle bir iz bırakmıştıkı yeniş doğpan şirketi fark edemediler.
* Yılda %25
büyüyen ama F/K oranı 20 olan bir hisseyi bulunca hiç kaçırmayın.
*Borsa
şişince yüksek fiyatlı bir borsada satın almaya değecek hisse bulunamaz.
* KY kurduğu
yatırım kulüplerinin %75’i borsa ortalamasının üstündedir. Üyeler kendilerine
yaptıkları alımlarda daha başarısızdırlar. Bir çuval inciri berbat eden ani
alım ve satımları yok, düzenli ve disiplinli alım yaparlar. Aydan aya alanlarda
benzer faydayı sağlayabilirler. Bu hisselerin düşük olduğu dönemlerde uygun
fiyatlı hisse senedi alınmasını sağlar. Bu dönemlerde bizler dünyanın ve finans
sektörünün sonunun geldiğini söylerken kulüpler alıma devam ettiler.
Ekonomiye
hiç kafa yormaz, borsanın durumunu vurdumduymazlıkla izler
Alımlarını
aksatmadan düzenli aralıklarla yaparsan, borsadan emin olduğunda alan, emin
olmadığında da çıkan kişiden daha çok kazanabilirsin.
*
Hafta
sonları oturup kara kara düşünmekten vazgeçin ve tvdeki kötü haberleri
görmezden gelin. Hisse satacaksanız bu şirketin durumu kötü olduğu için olsun,
dünyanın sonu geldiği için değil.
Kimse faiz
oranlarının izleyeceği yönü, ekonominin gidişatını ya da borsanın gelecekteki
durumunu önceden tahmin edemez. Bu tür tahminlere hiç kulak asmayın ve yatırım
yaptığınız şirketlerdeki gelişmeler üzerinde durum.
Borsadaki yatırımcılar başarılı ve zekidirler. Mükemmel şirketleri
bulurlar.
Kazanmanı belirleyen kişiliğindir. Kaderini kafan değil, kişiliğin
belirler. Eğer en
ufak panikte elinizdeki bütün hisseleri satacaksanız borsadan uzak durun.
1. Aklı ve sağduyuyu engelleyen kazanma hırsıyla yüksek riskli işlemler
yapmak, ihtiyaç olan parayı borsaya sokmak.
Şirket sallantıda ise ve sahibine güvenmiyorsan asla alma.
Beklentisi yüksek, özellikle küçük şirketleri F/K oranı uygunsa al.
Yani kar etmeyen hisse alınmaz.
2. Bay piyasa senin aldığını göremeyebilir. Ama uzun vadede mutlaka
görmek zorundadır.(Kendine güven ve sabır)
Benimkinin de sırası gelecek, sabırla kuyrukta bekle. Hisse fiyatını
değil, şirketi takip et.
Tüyoya, söylentilere hiç itibar etmem.
3 Kaybetme korkusuna rağmen işlem yapabilmek (krizde cesaret!)
Kaybetme korkusuna rağmen uzun süre durabilmek (krizde
sabır!)
Borsadan
korkup kaçmamanın en iyi kolay yolu düzenli aralıklarla aydan aya alım
yapmaktır.
Bu iş dinamik bir süreç, bazen en iyi yatırım bankada paranın durmasıdır.
İlk kuralım kazanmak için kaybetmemelisin. Kara listede olmamalı.Şirket
sallantıda olmamalıdır. Bir
şirketin mali durumunu iyice anlamadan yatırım yapmam. En fazla zarar getiren
hisseler bilançoları zayıf olanlardır. Borçları ödeme gücü mutlaka olmalıdır. Kar ediyor, yada döngüsel olmalıdır. Tüyo,
söylentileri hiç itibara almam.
6 ayda bir havayı koklarım, hangi sektörlerde fırsatlar var bakarım.
Güncel makroekonomiye bakarım.
Faizler düşükse taş-toprak-cam, 2.el araba fiyatlarından ve araba
satışlarında otomobil, büyümeden-sanayi üretiminden kimya- metal vs. bakarım.
Sektörlere sağlanan teşvikleri fayda ve zararlarını izlerim.
Bildiğim, anladığım sektörler ve işlerde yatırım fırsatlarını kollarım.
Canlanacağını tahmin ettiğim sektör hisselerini belirlerim.
Sorun yaşayım hızlı düşen iyi şirketleri takibe alırım.
F/K ve özsermaye karlılıklarına, artan karlılığa ve sürekliliğe göre
En iyileri belirler ve bunları sonuna kadar araştırırım. İçime
sinen, sinmeyenleri not alırım. Olumlu yönlerini yazarım.
Şirketin satışlarının neden arttığını ve artıp artamayacağını incelerim.
Şirkette
kazanç artışı olası değilse alamam. Genişleme olanağına dikkat et.
Şirketi
gruplandırırım, sektör ve özelliklerine göre…
Aldıktan
sonra
Düzenli
aralıklarla kontrol edebileceğin kadar hissem olur.
Ekonomiye
hiç kafa yorma, borsanın durumunu vurdumduymazlıkla izle.
Alımlarını
aksatmadan düzenli aralıklarla yap.
Alım için
veya beklemek için sebeplerin olur(Duygusal değil)
Yıllık
3aylık raporları okuyarak ve şirketleri arayıp son gelişmeler hakkında bilgi
alarak geçirebilirsiniz
Hisse
kazançlarının artmakta olduğundan emin olun.
Bazen almak
için iyi bir hisse senedi bulunamayabilir ve elinizdekiler en iyilerdir.
Bir hissenin
fiyatının değişmemesi onu elden çıkarmak için bir neden olmaz.
Durumları
gittikçe düzelen şirketleri satmayıp şans tanımalısın(adel,Ttrakt)
6ada bir büyük chek up.1.F/K oranı hala uygun mu? 2
kurulusun kazançlarını arttırabilecek yeni gelişmeler var mı? 3.Bilanço nasıl.
Sonuç1.
Durun eskisinde iyi--- Arttır.2. Durum kötüye gitmiş---Azalt.3. Durum aynı.---
tut yada daha iyileri araştır.
.Aynı anda 5
hisse bulundurmak iyidir.6. ayda tavsiye ettiğim kuruluşlardan daha iyileri var
mı. (taşların altına bak)
X şirketinin
fiyatı 2 katına çıktı şirket durumu çok iyidaha da al.
Hisselerin
fiyatlarının iniş-çıkışına kapılınca hissedar olmanın bir şirkete ortak olmak
olduğunu unutabilirsiniz. elinizde bir kuruluşun hisse senetleri varsa
gelişmeleri yakından izlemelisiniz.
Hissenin
fiyatı çok düşerse baştan aşağı göz gezdirin. Eğer şirketin durumu iyiyse
hissenin %50 düşmesine sevinin. Önemli olan değer kaybetmesi değil, neden
kaybettiğidir.
Fiyatları
gerçek değerinin üzerine çıkan riski az, sağlam kuruluların hisseleri
genellikle düşer ya da bir-iki yıl yerinde sayar.
Hissenin
fiyaı uzun süre kazançların fazla üzerinde seyredemez.
karlı
görülen hisse bulamıyorsanız paranızı bankada tutun.
* Şirket
hala büyüme çağında olmalı. Küçükse kazancı daha büyük olur. Uzun vadede
bunları almak daha karlıdır. Şirketin adının çok duyulmamış olması da
önemlidir. Uzun vadede en fazla getiren hisselerin borsa düşüşlerinde en fazla
değeri kaybettikleri şaşmaz bir kuraldır.
Nedeni
kaydederi
��Hiix?���i hisselerini alıyor mu?
4. Kazanç
artış oranı. Düzenli ve dengeli mi, dönemsel mi?
5.Borç/özsermaye
oranı sağlam –zayıf?
6. Nakit
toplamı: Nakit toplamı 16 dolar olan froto asla bunun altına düşmez.
AĞIR
TEMPOLULAR
Temettü için
alındığından düzenli ödeniyor mu? Artıyor mu? Temettü yüzdesi düşükse krizlerde
de vermeyi sürdürebilir.
Orta
Tempolular
Önemli olan hisse için ödediğiniz paradır. F/K oranı
Satın alınan
yan kuruluşlar kazançları olumsuz etkiler mi?
Uzun vadeli
büyüme hızı son yıllarda devam ediyor mu?
Ekonomik
kriz ve durgunluktaki davranışları
Döngüsel
Kuruluşlar
Stoklara ve arz-talep ilişkisine özellikle dikkat edin. Piyasaya yeni giren şirketleri
izleyin.
Döngünün
sonuna doüru işler canlanmaya başlayıp kazan. Er yüksek yüksek noktasına
çıkınca F/K oranı düşecektir.
Bu sanayiyi tanıyorsanız nerede olduğunu bilirsiniz.(Araba 3-4 yıl aktif3-4
yıl pasif)
Ne zaman
durgunluğa gireceğini tahmin etmek zordu.
Hızlı
büyüyenler
Kazanç
artışı beklenen ürün şirket ürünleri arasında büyük yer tutup tutmadığını
araştırın. Son yıllardaki kazanç artışlını
öğrenin %25 üstü kuşkuyla bak genelde moda sektörlerdir.
Hissenin F/K oranı büyüme hızına yakın mı?
Kuruluş
yayılması hızlanıyor mu? Geçen yıl üç bu yıl 5 otel) Ama bu tıraş bıçağı gibi
sürekli alınan ürünlerde çok önemli değildir.
Kuruluşun
hisseleri yatırımcı kurumların portföyünde bulunmamalı Analistler henüz
şirketin kokusunu almamış olmalılar.
Yeniden
Canlananlar
Elinde nakit
ne kadar? Borcu ne kadar? Yapısı nasıl? İflas durumunda hissedarlar ne kadar
para klaı ve nasıl canlanacak?(Yan kuruluşları satarak mı vs)
Satışlar ve
iş anlaşmaları artıyor mu?
Masraflar
azaltılıyor mu?
Mal varlığı
açısından zengin
Değeri
nedir? Gizli mal varlığı var mı?
Kuruluşun
borcu ne kadar?
Bu mal
varlıklarının yararını görebilecek miyiz?