Önce Bır Dakıka Dusun

F/K oranı bugünkü fiyatının asıl değerinin altında mı üstünde mi olduğunu size gösteriyor. Bundan sonraki adımınız şirketin gelecekte büyümesini hızlandırmak ya da kazançlarını arttırmak için neler yapmayı planladığını öğrenmek olacaktır. Buna araştırma diyoruz.

Ben kendimle 2 dakika kendimle sohbet ederim Bu şirketle niçin ilgileniyorum, şirketin başarılı olması için ne gerekiyor, şirketin karşışındaki engeller neler anlamaya çalışırım.

Eğer almak istediğiniz hisseler döngüsel bir şirkete aitse iş koşullarını, şirketin elindeki malları ve bunların fiyatlarını göz önünde bulundurmak zorundasınız. Otomobil sanayinde 3 yıldır durgunluk yaşanıyor, ama bu yıl durum değişecek. Buna eminim, çünkü çok uzun süredir ilk kez bu yıl araba satışları artış gösterdi. Şirket yeni modelleri çok iyi satıyor,  zarar eden fabrikalarını kapattı, işçi masraflarını kesti diye düşünmelisiniz.

Alacağınız bir şirket orta tempolu bir şirketse en önemli faktörler f/k, hissenin son aylarda yükselip yükselmediği ve kazanç oranının artıp artmayacağı, artacaksa neyin sayesinde artacağıdır.

Eğer alacağınız şirket hızlı büyüyen bir şirketse daha fazla büyümesine olanak var mı diye düşünün. Piyasa doyuncaya kadar yayılabilir, fazla borcu yok.

Unutmayın henüz kendini kanıtlamamış şirketler yatırım yapmakta acele etmeyin

Gerçeğin Peşinde

Şirketi araman önce soracağınız soruları hazırlayın. Yıllık raporlarınızda borçlarının azaldığı görülüyor daha da azaltmayı düşünüyor musunuz? Bu yıl beklediğiniz olumlu ve olumsuz gelişmeler neler? Merkez ofisi ziyaret edin ne kadar gösterişli yerde ve şekildeyse o kadar kötü.

Mağazalarını inceleyin Nerede fort araç görsem memnun olup olmadıklarını sorarım. Tavsiye edip etmeyeceklerini sorarım

Raporları okumak.

Elindeki nakit artıyor mu? Bu iyiye işaret.

Uzun vadeli borçlar ı incelerim. Nakit toplamının borca oranla yüksek olduğu bir bilanço iyi bir bilançodur. Eğer borçlar nakit toplamına göre artmaktaysa o zaman durum bunun tersidir.

Bundan sonraki adım 10 yıllık mali özetine bakmaktır.

Borsadaki hisseleri azalıyor mu?

Nakit- uzun vadeli borç ile hisse başına nakiti bul.

Ünlü SAYILAR

Satış yüzdesi: Lexan pampers kadar tutulsa bile GE hissedarlarına fazla kar sağlamayacaktır. Siz buna göre Laxan üreten diğer şirketlere gözünüzü çevirirsiniz, ya da unutursunuz.

F/K: Dengeli hisse fiyatına sahip şirketlerin F/K oranı büyüme hızına eşittir. Büyüme deyince kazanç artışını kastediyorum.

Cocacola F/K 15 ise yılda %15 büyümelidir.

F/K 12 büyüme hızı 6 ise uzak durun, F/K 6 büyüme hızı 12 ise hemen alın.

Formül büyüme hızı+temettü yüzdesi/(F/K) 1!in altı uzak dur 1.5 vasat. 2 ve üzeri başarılı şirketlerdir.

Toplam nakit: Froto nakit 16 doları vardı+ finans kuruluşu F/K 10 dan hesaplayınca 16 dolar ediyordu. Hisse fiyatı 38 dolara değil 6 dolara almış oluyordum.

BORÇ UNSURU: Normal bilançoda yüzde 75 öz sermaye yüzde %25 borç olur. Zayıf bilançoda ise %80 borç %20 öz sermaye vardır.

Borç miktarı kadar Borcun vasfı da önemlidir. Finansal borç tehlikelidir.

Temettüler: Gereksiz yan kuruluş almasından iyidir. Elektrik ve telefon şirketleri yüksek temettü öderler.

Bu temettü yü ekonomik kriz zamanında da ödeyip ödeyemeyeceğini araştırın

Borç yükü fazlaysa sıkıntı vardır, ama nakiti varsa korkamaya gerek olmaz.

Defter değeri: Şirketin asıl değerini göstermez.

Stoklar özellikle tekstilde işe yaramaz, ama araba sanayinde önemli değildir.

Makineler peş para etmeyebilirler.

Borcu 300 milyon malvarlığı 400 milyon bir şirket iflasta aletler 200m zor satılır ve şirket -100milyondan beş para etmez.

Gizli, Mal varlıkları: Toprak, keste, petrol, maden gibi doğal kaynaklara sahip şirketler bunları defterlerine tam olarak geçirmezler. Patentler bilançoda ilk masrafları silindikten sonra silinirler.

Bir şirket diğer bir şirkete sahipse gizli mal varlığı olabilir.

Nakit Akışı Belli kuruluşlar nakit kazanmak için harcama yapmaları gerekir. Para kazanmak için para harcayan şirketler fazla kar sağlayamazlar. Bu şirketlerin kar etmesi zordur.(eregli,thy,aksa vs)

Stoklar: İster üretici, ister perakendeci olsun elinde fazla mal birikmesi hayra alamet değildir. Bir keresinde ziyaret ettiğim bir fabrikada o kadar çok mal birikmişti ki binanın içi tavana kadar alüminyum levhalarla doluydu. Bu kuruluş satışlarının %10 arttığı ile övünebilir ama stoklar %30 arttıysa durup bir düşünmek gerekir. Bu yıl ellerinde kalan malı seneye nasıl satacak.

Otomobil sanayinde mal birikimi o kadar korkulacak bir şey değildir. Ama modası geçmiş bir etek 300 dolardan 3 dolara düşebilir.

Öte yandan durgunluk yaşayan b,ir şirkette stoklar azalmaya başlamışa iyiye işarettir.

Büyüme HIZI: Büyüme ile yayılma aynı şeyler değildir. Bu yüzden phlip moris gözden kaçırırlar. Bu şirket masraflarını kısarak ve fiyatlarını yükselterek kazancını arttırmayı başarabildi. Önemli olan tek büyüme hızı kazanç artışıdır.

Büyüme hızı ile ilgili unutulmaması gereken F/K 20 olan ve yılda %20 büyüyen bir şirket F/K 10 büyüme hızı 10 olandan daha iyidir.

Kar marjı: Aynı sektör içi karşılaştırılmalıdır. Ne kadar yüksekse o kadar iyidir.

İzlemeye Devam

Büyümekte olan her kuruluşun yaşamında 3 dönem vardır: işe yeni girilen başlangıç aşaması, kuruluşun yeni pazarlara açıldığı yayılma aşaması ve artık yayılmasını durdurduğu olgunluk ya a doyma aşamasıdır.

2. aşama en güvenli-karlı, 3. Aşama ise en sorunludur.

Sersormatik tüm ülkeye yayıldıktan sonra alarm sistemi satacak dükkân kalmadı.

GAP ülkenin 700 AVMinden 670ine mağaza açınca dazla yayılamayacağını gördü.

Mcdonald yayılması durunca akıllıca yöntemlerle kazançlarını arttırmayı bildi. Ara servisi, kahvaltı gibi. Diyet ürünler gibi 

Son kontrol

1.F/K sektör ortalamasının neresinde

2.Yatırımcı kuruluşlar ne kadar azına sahipse o kadar iyi

3. Şirket yöneticileri kendi hisselerini alıyor mu?

4. Kazanç artış oranı. Düzenli ve dengeli mi, dönemsel mi?

5.Borç/özsermaye oranı sağlam –zayıf?

6.Nakit toplamı: Nakit toplamı 16 dolar olan froto asla bunun altına düşmez.

AĞIR TEMPOLULAR

Temettü için alındığından düzenli ödeniyor mu? Artıyor mu? Temettü yüzdesi düşükse krizlerde de vermeyi sürdürebilir.

Orta Tempolular

Önemli olan hisse için ödediğiniz paradır. F/K oranı

Satın alınan yan kuruluşlar kazançları olumsuz etkiler mi?

Uzun vadeli büyüme hızı son yıllarda devam ediyor mu?

Ekonomik kriz ve durgunluktaki davranışları

Döngüsel Kuruluşlar

Stoklara ve arz-talep ilişkisine özellikle dikkat edin. Piyasaya yeni giren şirketleri izleyin.

Döngünün sonuna doğru işler canlanmaya başlayıp kazan. Er yüksek yüksek noktasına çıkınca F/K oranı düşecektir.

Bu sanayiyi tanıyorsanız nerede olduğunu bilirsiniz.(Araba 3-4 yıl aktif3-4 yıl pasif)

Ne zaman durgunluğa gireceğini tahmin etmek zordu.

Hızlı büyüyenler

Kazanç artışı beklenen ürün şirket ürünleri arasında büyük yer tutup tutmadığını araştırın. Son yıllardaki kazanç artışlını öğrenin %25 üstü kuşkuyla bak genelde moda sektörlerdir.

Hissenin F/K oranı büyüme hızına yakın mı?

Kuruluş yayılması hızlanıyor mu? Geçen yıl üç bu yıl 5 otel) Ama bu tıraş bıçağı gibi sürekli alınan ürünlerde çok önemli değildir.

Kuruluşun hisseleri yatırımcı kurumların portföyünde bulunmamalı Analistler henüz şirketin kokusunu almamış olmalıdırlar.

Yeniden Canlananlar

Elinde nakit ne kadar? Borcu ne kadar? Yapısı nasıl? İflas durumunda hissedarlar ne kadar para kalır ve nasıl canlanacak?(Yan kuruluşları satarak mı vs)

Satışlar ve iş anlaşmaları artıyor mu?

Masraflar azaltılıyor mu?

Mal varlığı açısından zengin

Değeri nedir? Gizli mal varlığı var mı?

Kuruluşun borcu ne kadar?

Bu mal varlıklarının yararını görebilecek miyiz?

ÖZET

Kuruluşları yakından tanıyın

Hisseleri kategorilere ayırın

Büyüklerden ziyade küçüklere yönelin

Belli ürünün kar getireceğini saptarsanız şirket içindeki payını öğrenin

Kar etmeye başlamış ve diğer bölgelerde başarılı bir biçimde yayılabilecekleri kanıtlanmış küçük boyutlu şirketlerle ilgilenin.

Yıllık büyüme hızı %50-100 olanlara kuşku ile bakın

Moda sanayinin moda hisselerinden uzak durun.

Plansız yayılma ve çeşitlenme yapan şirketlerden kaçının.

Hisseyi ucuza almak için aceleci olacağınıza başarısını kanıtlamasını bekleyin.

Çevrenden edindiğin bilgilere profesyonellerden aylarca önce ulaşabilirsin

Size tavsiye edilen hisseleri dikkatlice araştırın.

Tavsiyeler aynı sektörde çalışanlar tarafından veriliyorsa faydalı olabilir.

Sıkıcı, sıradan iddiasız ve henüz keşfedilmemiş kuruluşlara yatırım yapın

Büyümeyen sektörlerde büyüyen şirketler idealdir.

Yöneticinin kişisel özelliklerine değil hisselere bakın

Haftada 1 saat yatırım araştırmasına ayırın

Sabırlı olun hisselere zaman tanıyın

Defter değerine bakarak hisse almayın, gerçek değerini hesaplayın

Bir kuruluş hakkında kuşkunuz varsa hemen girişimde bulunmayın, biraz zaman geçsin

Buzdolabına gösterdiğin özeni hisselere de göster.

Kaynak : Druars borsa notları paylaşımı