Borsa Nasıl Çalışır? ve Ustadlar Nasıl Başarıyor?

Borsa fiyatlar ile değerler arasında ilişki kurma yeridir. Fiyatlar ile değerler çok az zaman üst üste gelirler. Fiyatı değerinin altındaysa şirket ucuz, üstündeyse pahalı deriz. Bazı dönemlerde ucuz ve pahalı kavramları arası çok açılabilir. Şirketlerin çoğu değerlerinin çok altında satıldığı dönemler korku dönemleri yani kriz dönemleridir. Sadece şirkete özel bir durumsa bu şirketin beklenmedik bir sıkıntı yaşadığının göstergesidir. Pahalı olduğu dönemler ise coşku dönemleridir. Piyasa fazla iyimser olup fiyatları aşırı şişirebilir.

 Buffett bu işleyişi Manik depresif olarak tanımlar. Size abartı fiyatlar sunduğu dönemler manik dönemleri, abartı düşük teklifler sunduğu dönemler ise depresif dönemleridir. Manik ya da depresif olmasını belirleyen ise işlem yapan insanların algılarıdır. Böyle fiyatların sürekli değiştiği bir piyasada paniğe kapılmak oldukça kolaydır. Yatırımcı karakteri işte burada önemlidir. İnsan duygusal bir varlıktır ve duyguların yaşamımıza etkisi muazzamdır. Kimse 5 dakikalık intikam hazzı için bir adam öldürerek 25 yıl hapis yatmayı akıllıca görmez. Yapana da mantıklı gelmese de duygular işi ele aldığında aklı ve sağduyuyu devre dışında bırakmasından dolayı bu gerçekleşir.

Borsada en korkmamız gereken ve akılsız işlem yapmamıza neden olan duygular acelecilik, kaybetme korkusu ve kazanma hırsıdır. Yatırımcı karakteri bu duyguları kontrol edebilme sanatıdır.

Bu işin Üstatları Nasıl Başarıyorlar?

Yatırımın değer almak olduğunu ve borsanın değerler ile fiyatlar arasındaki ilişkiyi doğru kuramadığını çok iyi biliyorlar. Fiyatların bu şekil dalgalanmasını düşman olarak değil, mükemmel şirketleri ucuza alabilme fırsatı olarak görüyorlar. Başkaları korkakken oluşan kelepir fiyatları alım fırsatı, başkaları hırslıyken oluşan çılgın fiyatları da korkma nedeni olarak görüyorlar.

‘’ Fırsatlar nadiren gelirler. Havadan altın yağdığında ceplerini sonuna kadar doldur.

‘’ Çoğunluk hisselerle herkes ilgilendiğinde ilgilenir. Aslında ilgilenme zamanı kimsenin ilgilenmediği dönemdir. Popüler olanı almamak doğru olanıdır.

Duygularını azdıracak hareketlerden kaçınıyorlar. Asla borsadaki gün içi fiyat hareketlerini izlemiyorlar. Fiyatları faiz yönü, hükümet, genel ekonomi gibi değişkenlerin belirlediğini biliyorlar ama bunlar hakkında her fikir yürütmenin bir tahmin, piyango olduğunu kabul ediyorlar.

‘’Genel ekonomiye kafa yormayı deneme, analizlerle uğraşma veya onun hakkında endişelenme’’

‘’ Borsanın, ekonominin, faiz oranlarının yada seçimlerin yönünü öngörmeyi denemeyi bırakın’’

‘’Borsa tahmincileri kulaklarınızı doldurabilir ama asla cüzdanınızı dolduramazlar’’

İnsanların algılarının bir anda değişebileceğini bildiklerinden hem değere odaklanıyorlar hem de başka insanları dinlemiyorlar.

‘’Basitçe başkalarını dinlemiyorum. Sadece her sabah aynaya bakarım ve daima o beni onaylar. Sonra dışarı çıkar ve neye inanıyorsam onu yaparım. Diğer insanların ne düşündüklerinden etkilenmem’’

‘’Diğer insanların seni onaylaması ne doğru yaptığını nede yanlış yaptığını gösterir. Tek önemli olan doğruyu yapmandır. Eğer yaptıkların doğruysa, diğer insanların onayı konusunda endişelenmene gerek yok.’’

Aldıkları değer bir ticari işletme ortaklığı. Ortaklığa girerken fiyatına değil, değerine bakıyorlar. Bu ticari işletme sağlıklıysa yatırımlarının da sağlıklı olacağını biliyorlar. Ortaklık satın aldıklarından ilk dikkat ettikleri işinin ehli ve dürüst bir yönetim. Maalesef özellikle dürüst yönetime sahip şirketler çoğunluğu oluşturmuyor. Dürüstlük pahalı bir hediyedir ve bunu ucuz insanlardan beklemeyin diyen Buffett a mutlaka kulak verin ve siz geçmişinde manipülasyona konu olmuş şirketlerden yılandan akrepten çıyandan kaçar gibi kaçın. Sağlıklı şirket borcu ödenebilir şirkettir ve kar eder. Borç batağında olan, zarar batağında olan şirketlere asla başarılı yatırımcıların yaklaşmaması da bir diğer özellikleridir.

‘’Kural 1: Asla para Kaybetme, Kural 2: Birinki kuralı unutma’’ Warren Buffett

“Risk comes from not knowing what you’re doing.”

‘’Borsada, hemen herkesin hedefi para kazanmaktır ama Benim öncelikli hedefim; Anaparamı kaybetmeden kazanmak.’’ Baksoy

Anlamı: Anapara güvencesi sunmayan işlem yatırım değildir. Risk arttıkça getiri artar ama piyangoda ya da kumar masasında para kazanamazsın. Ne yaptığını biliyorsan Riskini bilir ve riskini sınırlarsın!

‘’Avın sabrı, daima avcınınkinden daha azdır.’’ Jack London

‘’Satmak için SABIR evet.. Almak İçin de SABIR GEREK’’ Baksoy

Riski az getirisi fazla olan yatırım fırsatları insanların karşısına her zaman çıkmazlar. Bu fırsatlar karşına gelince değerlendirebilmen gereklidir. Bunun için ise hazırlıklı olmalısın (nakit varlık).

* Her şart ve durumda doğruları uygula. Kısa vadede para kazanıyor olman doğru yaptığını ya da para kaybediyor olman yanlış yaptığını göstermez. Fiyatın belirlenmesinde algılar önemlidir. Değer ise daha somuttur. Unutma

‘’Kimin çıplak yüzdüğünü sadece gelgit çekildiğinde anlayabilirsiniz’’ Buffett

Ayrıca coşku dönemlerinde uyanık olmalısın.

‘’ Kendini diğerleri uyurken yarı uyanık olarak yeterince koruyamazsız’’ Buffett

*Buffett rüzgara karşı gitmesini sağlayan doğruları yapınca diğer insanların onu onaylamasını beklememesi ve bu konuda büyük bir özgüvene sahip olmasıdır.

‘’Daima çok zengin olacağımı biliyordum. Bundan bir dakika bile kuşku duymadım‘’

Price is what you pay; value is what you get.

Artan ve Sürdürülebilir işleri Al ama almak için SABIRLI ol.

It is not necessary to do extraordinary things to get extraordinary results.

Whether we’re talking about socks or stocks, I like buying quality merchandise when it is marked down.”

The market only exists to make it easier to buy and sell, not set values

I Never Attempt To Make Money On The Stock Market